Manhattan, New York (1998)
De laatste week van 1999 werkte ik aan de Millenniumbijlage van Nieuwsblad van het Noorden. Die verscheen op 1-1-2000. Die dikke bijlage op broadsheet werd op nieuwjaarsdag bezorgd. Normaal gesproken verschijnt er dan geen krant, maar op die bijzondere dag dus wel. De bijlage werd vooraf gedrukt en zou worden toegevoegd aan het nieuwskatern dat na middernacht door een kleine groep redacteuren zou worden gemaakt. Het was op dat moment nog de vraag of er werkelijk een complete krant van de persen zou rollen, want het was afwachten of de gevreesde millenniumbug voor problemen zou zorgen.

Een van de verhalen in die bijlage ging over de toekomst van Amerika. John Wanders, tegenwoordig werkzaam bij de Volkskrant, maar destijds correspondent in de Verenigde Staten voor de GPD (Geassocieerde Pers Diensten), wierp de vraag op of de VS, dat in de twintigste eeuw de dominante natie op aarde was geworden, die status zou weten vast te houden in de 21ste eeuw.

Amerika was superieur in militair, economisch en wetenschappelijk opzicht, schreef Wanders. Hij had het verder over McDonald’s, Coca-Cola, Microsoft, Nike, Disney, James Dean, Michael Jackson, Elvis Presley, Steven Spielberg en Michael Jordan. Het land was de verspreider van een massacultuur die de wereld een eenvormiger gezicht had gegeven.

Aan het eind van het vorige millennium was al wel duidelijk dat de rol van China als wereldmacht steeds bepalender zou worden. Inmiddels zijn we 25 jaar verder. De meerderheid van de Amerikanen is zo dom geweest Donald Trump na vier jaar Joe Biden toch nog een tweede termijn te gunnen als president. Hij heeft het nu al over een derde termijn. En hij zal er alles aan doen om dat voor elkaar te krijgen. Van de grondwet trekt hij zich niets aan. Trump voert een handelsoorlog met de hele wereld en China in het bijzonder. En verder slingert de machtswellusteling een sloopkogel in het rond waarmee hij alles wat hem niet zint wil raken. Met een kracht en een vaart die niemand voor mogelijk had gehouden. Het zou wel meevallen, net als tijdens zijn eerste termijn. Maar het valt niet mee.

Vluchtstrook Amerika heet deze rubriek. In het licht van de huidige ontwikkelingen is dat nogal wrang. Daarom nog maar eens uitleggen. Vluchtstrook heeft te maken met de manier van reizen: fietsen gaat in Amerika vaak over de vluchtstrook. En daarnaast betekent het ontsnappen aan de sleur van alledag. Amerika als een tot de verbeelding sprekende bestemming. Maar voorlopig even niet. Want wat blijft er over van de vrijheid en de onbegrensde mogelijkheden nu Trump die bij het grof vuil heeft gezet?

De foto van een Amerikaanse vlag die op de kop hangt gebruikte ik om het verhaal van Wanders te illustreren. Die foto had ik genomen op een rommelmarkt aan 25th Street in Manhattan. Een op de kop hangende vlag om de teloorgang van Amerika als supermacht uit te beelden.

In Nederland kennen we de omgekeerde vlag van de protesterende boeren. In Amerika is het ook een teken van verzet, gebruikt door heel uiteenlopende groeperingen. Nu zijn het vooral linkse activisten die de bezuinigingen van Trump veroordelen die het als strijdmiddel gebruiken. Maar eerder waren het juist aanhangers van Trump die de vlag ondersteboven hingen. Net zoals dat gebeurde bij demonstraties van Black Lives Matter.

In muziekkringen is de omgekeerde Amerikaanse vlag bekend als logo van Def American Recordings, het label dat Rick Rubin begon in 1988 en waarvan de naam in 1993 werd ingekort tot American Recordings. In 1994 maakte Johnny Cash het album American Recordings met Rubin. Daarmee stak hij een middelvinger op naar de platenbazen die hem hadden afgedankt.

In 1994 fietste ik voor het eerst door Amerika. Geïnspireerd door American Recordings. En niet alleen die van Johnny Cash. Mijn voorliefde voor alt-country heeft veel te maken met de kritische blik op de Amerikaanse droom die bij het genre hoort. Hopelijk vinden onze favoriete artiesten ook woorden voor de nachtmerrie van 2025.